Het is een bekend fenomeen onder mensen die een dieet gaan volgen om af te vallen: de weegschaal werkt niet mee.
Je volgt het dieetplan, zoals bijvoorbeeld keto, zoals het hoort. Je eet gezond, mogelijk sport je daarnaast ook, je drinkt water. Hoe kan het dan dat de weegschaal geen resultaat laat zien, of slechts een minimaal resultaat?
Veel mensen merken dat vetverlies een proces is dat niet in een rechte lijn doorzet. Het is dus niet zo dat, wanneer je je eet- en leefwijze aanpast, je gewicht elke dag met een bepaalde hoeveelheid afneemt.
Dit proces gaat met ups en downs. Met pieken, dalen en zogenaamde plateaus’. Een plateau ervaar je wanneer je gewicht blijft steken op een bepaald niveau.
Op de bovenstaande grafiek kun je het plateau-effect in ‘actie’ zien. Het is een periode waarin gewichtsverlies stagneert. In sommige gevallen kun je zelfs aankomen.
Het stagneren van gewichtsverlies kan verschillende oorzaken hebben.
In dit artikel zullen één specifiek lichamelijk proces bespreken dat voor frustraties én voor verrassende, spectaculaire gewichtsverliezen kan zorgen die ‘plotseling’ plaats lijken te vinden.
Dit fenomeen heet de Fat Whoosh.
Een goede Nederlandse vertaling zou misschien “Vet Verplaatsing”. Maar eigenlijk klinkt “Fat Whoosh” een stuk interessanter. Dus laten we deze gangbare Engelse term ook in de rest van dit artikel gebruiken!
Hoe werkt de Fat Whoosh?
Zoals gezegd gaat vetverlies soms met horten en stoten. Sommige mensen houden zich drie weken lang aan een dieet zonder echt zichtbare resultaten te zien.
En dan, vanuit het niets, verliezen ze opeens 2 of 3 kilo. Dit kan binnen een dag plaatsvinden.
Een verklaring voor het uitblijven van resultaten, om vervolgens een plotseling gewichtsverlies te ervaren is volgens sommigen toe te schrijven aan een mechanisme dat dus de Fat Whoosh genoemd wordt.
De theorie is dat wanneer men, bijvoorbeeld middels een ketogeen dieet, in een vetverbrandende staat verkeert lichaamsvet wordt gebruikt als brandstof.
Deze opgeslagen vetzuren in het lichaam worden ook triglyceriden genoemd. Deze triglyceriden bevinden zich in vetweefsel dat bestaat uit vetcellen.
Wanneer iemand vet verbrandt dan worden de triglyceriden die liggen opgeslagen in de vetcellen gemobiliseerd. Met andere woorden: de opgeslagen vetzuren ‘komen los’.
Vervolgens worden ze afgebroken middels het proces van lipolyse omgezet in brandstof.
Dat het opgeslagen vet wordt verbrand betekent niet dat de vetcellen waar de vetzuren in lagen opgeslagen meteen verdwijnen.
Deze cellen zakken gedeeltelijk in elkaar en proberen vervolgens hun structuur te behouden door zich te vullen met water.
Het gevolg is dus dat vetcellen zich vullen met vocht. Het kan dus zijn dat je WEL vet verbrandt, maar nog NIET een verandering in gewicht ervaart vanwege dit proces.
Dit effect is ook in een onderzoek vastgesteld bij mannen en vrouwen met een grote buikomvang, waarbij de buikvetcellen meer vocht vast gingen houden bij snel vetverlies. Dit is een van de spaarzame onderzoeken die het mechanisme van vetcellen die meer vocht vasthouden na vetverlies heeft vastgelegd.
Uiteindelijk zullen de vetcellen het vastgehouden water loslaten, waardoor het er een abrupt gewichtsverlies plaats zal vinden. En dit zul je zien op de weegschaal!
Maar misschien nog wel belangrijker…ook in de spiegel!
Op onderstaande afbeelding zie je het proces nog eens overzichtelijk en vereenvoudigd weergegeven.
Het doorbreken van plateau’s
Als je gewichtsverlies dus op zich laat wachten of niet doorzet, dan heb je te maken met een plateau. In sommige gevallen heb je het idee alles goed te doen en kom je zelfs aan in gewicht. Wat kun je dan doen?
Als het plateau inderdaad een geval van vochtretentie is (het vasthouden van vocht), dan kan het helpen om een maaltijd te nuttigen die hoger is in calorieën en ook wat extra koolhydraten bevat.
Er zijn veel verslagen te vinden van mensen die aangeven dat na het nuttigen van een maaltijd die hoger is in calorieën en ook meer koolhydraten bevat, er een Fat Whoosh plaatsvond.
Een zogenaamde ‘Cheat Meal kan dus een ‘trigger’ zijn voor de vetcellen om het vastgehouden vocht los te laten.
Dat je op een plateau zit wil overigens niet zeggen dat je per definitie zit te wachten op een Fat Whoosh. Het kan ook zijn dat er andere redenen zijn waarom je gewichtsverlies op zich laat wachten:
-
De berekende macro’s kloppen niet (meer)
Het kan zijn dat de macro’s die je voor jezelf hebt berekend niet juist zijn. Hierdoor krijg je niet het juiste aantal vetten, eiwitten en koolhydraten binnen dat is vereist om gewicht te verliezen.
Zeker wanneer je al gewicht bent verloren is het belangrijk om je macro’s opnieuw te berekenen.
Als je namelijk minder zwaar bent geworden, dan is de kans groot dat je energiebehoefte ook lager ligt. Het aantal calorieën dat eerst voldoende was om af te vallen dient dan omlaag geschroefd te worden.
Middels onze Keto Calculator kun je je energiebehoefte berekenen.
-
Lichaamsbeweging
Het thema van lichaamsbeweging sluit aan bij het eerdere punt over de macro’s. Afhankelijk van je activiteitsniveau gaat je energiebehoefte omlaag of omhoog. Je kunt dus een plateau doorbreken door meer te bewegen.
Dit zorgt ervoor dat je meer energie nodig hebt en hiermee spoor je je gewichtsverlies dus aan.
Bij een onderzoek van 12 weken, waarbij jonge vrouwen met overgewicht een dieet volgden en daarnaast dagelijks 20 minuten aan training met gewichten deden, werd gemiddeld bijna 6 kilo verloren en daarnaast ging er ook 5 centimeter van hun taille af (2).
Krachttraining is de beste manier om je stofwisseling hoog te houden. Dit komt omdat krachttraining het behoudt van spiermassa stimuleert. Spiermassa heeft invloed op je ruststofwisseling, waardoor je dus ook in rust meer energie verbruikt (3) (4).
-
Beter je macro’s bijhouden
Het kan zijn dat je je macro’s niet scherp genoeg in de gaten houdt. Elk handje nootjes telt! Als je calorierijke snacks niet goed bijhoudt dan kan het zijn dat je meer calorieën binnenkrijgt dan je denkt en wil.
Dit kan natuurlijk funest zijn voor je doelstellingen om gewicht te verliezen. Je krijgt dan simpelweg teveel calorieën binnen om af te vallen.
Je kunt applicaties zoals MyFitnessPal, Cronometer en Fatsecret gebruiken om je macro’s bij te houden.
-
Relax!
Als je vet- en/of gewichtsverlies niet meewerkt, het laatste wat je dan moet doen is hierover gaan stressen.
Wanneer je je druk maakt dan maakt je lichaam cortisol aan. Cortisol is het stresshormoon dat je lichaam voorbereid op zware tijden en daarom je lichaam ook aanspoort om llichaamsvet op te slaan als energiereserve.
Vooral bij vrouwen lijkt dit effect, waarbij buikvet meer wordt vastgehouden, sterker aanwezig te zijn (5) (6).
Het kan dus zijn vruchten afwerpen om je stress in goede banen te leiden. Er zijn onderzoeken die hebben aangetoond dat het beperken van stress kan helpen bij afvallen (7) (8).
Tot Slot
In dit artikel hebben we besproken wat plateau’s zijn en welke rol het principe van de Fat Whoosh hierin kan spreken.
Het kan dus zijn dat je lichaam nog vocht vasthoudt en dat je simpelweg geduld moet hebben tot je vetcellen dit vocht loslaten.
Daarnaast hebben we ook andere redenen besproken waarom je mogelijk een plateau ervaart en je gewichtsverlies stokt.
Het kan zijn dat je je macro’s opnieuw dient te berekenen, middels de Keto Calculator bijvoorbeeld.
Ook kan het nuttig zijn om kritisch te kijken naar je activiteitsniveau. Door iets meer te bewegen kun je al door een plateau heen breken. De beste manier is door middel van krachttraining, maar ook duursport en wandelen zijn een goede manier!
Daarnaast kan het terugbrengen van stress door bijvoorbeeld meditatie, ademhalingsoefeningen en een goede nachtrust ervoor zorgen dat je makkelijker afvalt.
Ik hou me al maanden aan de waardes ben wel in ketose maar val niet af
Vanaf het begin niet afgevallen? Of eerst wel daarna niet meer?
Ik zoek iemand die met me meekijkt naar de macro’s. Is dit een betaalde dienst van jullie?
Hee Nynke, nee hoor! Stuur maar een email naar info@keto.nl met je vragen en dan helpen we je gratis 😉