Keto Dieet na een Maagverkleining: alles wat je moet weten!

Een maagverkleining (ook wel gastric bypass operatie genoemd) is een ingrijpende gebeurtenis in iemands leven en het vergt een behoorlijke aanpassing in het dagelijkse dieet van de patiënt.

Het begeleidingsteam van de afdeling Bariatrische Chirurgie van het Maasstadziekenhuis te Rotterdam beschrijft in hun informatiedocument voor patiënten dan ook uitgebreid wat de gevolgen zijn van een maagverkleining door middel van een maagband of een gastric bypass operatie.

De vraag die we in dit artikel gaan bespreken is in hoeverre een ketogeen dieet of keto dieet kan worden nagestreefd na een maagverkleiningsoperatie.

De volgende vragen komen aan bod in dit artikel:

• Wat is de eetwijze die wordt aangeraden voor mensen met een maagverkleining?
• Is het een optie om het Keto Dieet te volgen na een maagverkleining?
• Wat zijn de mogelijke voordelen van een Keto Dieet na een maagverkleining?

Alvorens we dit gaan doen willen we onderstrepen dat je, wanneer je een maagverkleining hebt gehad, een verandering naar een ketogene eetwijze het beste in overleg doet met je behandelende diëtist of specialist.

Medische specialisten en diëtisten schrijven namelijk een menu voor dat is afgestemd op jouw persoonlijke situatie. Het is dus belangrijk dat je, wanneer voornemens bent om een andere eetwijze te gaan hanteren, dit in overleg doet zodat je behandelende artsen hier van op de hoogte zijn. Ook kunnen zij je mogelijk nog van bruikbare adviezen voorzien.

Wat is de standaard eetwijze die wordt aangeraden voor mensen met een maagverkleining?

De richtlijnen om een maaltijd samen te stellen worden door het Maasstadziekenhuis als volgt aan patiënten medegedeeld (SPOILER ALERT: het is verre van koolhydraatarm!):

Het advies is voeding te verdelen over 6 eetmomenten per dag. Wat je op welk eetmoment wilt nemen maakt in principe niet uit, hierin kun je dus variëren. In onderstaand afvalschema staat beschreven wat je per dag nodig hebt:

− 3 broodproducten met halvarine en mager hartig beleg

− 3 zuivelproducten van 150 ml, waarvan een portie magere kwark

− 1-2 porties fruit

− 50 gram aardappelen, rijst of pasta

− 100 gram groenten

− 50 gram mager vlees, vis, kip of vegetarische vleesvervanger

− Totaal 1500 ml vocht (dit is inclusief zuivelproducten)

Bovenstaande richtlijnen leiden tot een onderstand voorbeeld menu:

Ontbijt:

150 ml magere yoghurt

2 eetlepels (20 gram)

muesli

In de loop van de morgen:

1 beschuit besmeerd met dieethalvarine

beleg: 20+smeerkaas

2e Broodmaaltijd:

1 snee bruinbrood besmeerd met dieethalvarine

beleg: 1 x mager hartig beleg(bijv. 30+ kaas)

1 beker (150 ml) yoghurtdrank

In de loop van de middag:

1 kleine volkoren matse besmeerd met dieethalvarine

beleg: 1x mager hartig beleg (bijv. kipfilet)

Warme maaltijd:

een portie mager vlees, vis, kip, ei of vegetarische vleesvervanger (50 gram gaar)

ontvette jus 1 portie groente (ca.100 gram)

1 aardappel, gekookte pasta (ca. 50 gram)

In de loop van de avond:

1 schaaltje (150 ml) magere vruchtenkwark

1 portie fruit

Je vraagt je wellicht af hoeveel calorieën bovenstaand menu ongeveer bevat. Het antwoord ligt rond de 1000 kcal. Dat is dus bijzonder weinig.

Beperking van vetten

Wanneer je het bovenstaande voorgestelde menu doorneemt, dan valt je waarschijnlijk op dat het een menu is dat gebruik maakt van magere vlees- en zuivelproducten. Kenmerkend is bijvoorbeeld het advies om 30+ kaas te gebruiken in plaats van een volvette variant.

En nu vraag je jezelf natuurlijk af.. waarom worden vetten expliciet vermeden?

Er is natuurlijk een reden waarom dit vetarme voedingsadvies wordt gegeven.

De reden hiervoor is dat vetten minder goed kunnen worden verwerkt na een maagverkleining. De maag is kleiner en er zijn minder galzouten en enzymen beschikbaar om vetten goed te kunnen verwerken.

Is het een optie om Keto te volgen na een maagverkleining?

Afgaande op het feit dat je lichaam minder galzouten en enzymen beschikbaar heeft om vetten goed te kunnen verteren in de maag ben je geneigd om een keto dieet als ‘onbegonnen werk’ te zien.

Het keto dieet bestaat immers voor ongeveer 70% uit vet.

Toch hoeft een kleinere maag met minder voorradige galzouten niet meteen te betekenen dat een koolhydraatarm dieet geen optie is voor je.

In het artikel over het volgen van het ketogeen dieet zonder galblaas bespreken we hoe je het ketogeen dieet kunt volgen zonder een galblaas te hebben.

Een aantal van de tips die van toepassing zijn om de vertering van vetten soepeler te doen verlopen zijn ook van toepassing als je een kleinere maagcapaciteit hebt met minder beschikbare galzouten en enzymen, de zogenaamde lipase-enzymen.

Drie tips kunnen ervoor zorgen dat je het ketogeen dieet kunt hanteren als eetwijze, ook na een maagverkleining.

• Introduceer langzaam meer vetten in je dieet

Je kunt op twee manieren een ketogeen dieet starten. De eerste is een abrupte start waarbij je van de ene op de andere dag vrijwel alle koolhydraten uit je dieet schrapt en deze vervangt door vetten.

Zoals je je waarschijnlijk kunt voorstellen kan dit problemen voor je spijsverteringskanaal opleveren, in het bijzonder als je een maagverkleining hebt ondergaan.

De tweede manier is om geleidelijk steeds meer vetten te introduceren in je dieet. Je geeft op deze manier je lichaam de tijd om zich aan te passen aan een andere samenstelling van je voeding. Je lever kan bijvoorbeeld meer galzouten gaan produceren om de verwerking van vetten te verbeteren.

Het kan zijn dat je uiteindelijk zult uitkomen op een aangepaste versie van een keto dieet waarbij de verdeling tussen vetten niet de standaard verdeling van 75% vet, 20% eiwitten en 5% koolhydraten heeft.

Je kunt bijvoorbeeld ook een aangepaste keto variant aanhouden waarbij je uitkomt op 60% vet, 32% eiwitten en 8% koolhydraten.

De maaltijden kun je, vanwege je kleinere maagcapaciteit, het beste verdelen over verschillende eetmomenten gedurende de dag. Een dagmenu kan er alsvolgt uitzien:

Ontbijt: Eieren met spek

Tussendoor: Blokjes kaas

Lunch: Kip met geroosterde broccoli en olijfolie

Tussendoor: Volvette Griekse yoghurt

Avondeten: Zalm met een groene salade en olijfolie

• Help je lichaam met het verteringsproces door galstimulerende voedingsmiddelen te gebruiken

Zoals gezegd beschikt een kleinere maag over minder capaciteit om vetten te kunnen verteren met behulp van enzymen (lipasen) en gal. De volgende voedingsmiddelen hebben een bewezen stimulerend effect op de aanmaak van gal en vertering van vetten:

• Citroen(sap)
• Limoen(sap)
• Selderij
• Zuurkool
• Appelciderazijn
• Gember

Ook kunnen specifieke supplementen bijdragen aan een betere vertering van vetten. Het is daarom raadzaam om, bij het volgen van een keto dieet na een maagverkleining, een gewoonte te maken van het nemen van de volgende supplementen:

• Ossengalextract (voor vertering van vetten)
• Pancreatine (voor vertering van vetten)
• Andere enzymen zoals pepsine, bromelaïne, papaïne (voor vertering van eiwitten)

Gelukkig zijn er verschillende supplementen op de markt die bovenstaande enzymen en galextracten combineren in een enkele capsule. Je kunt dus op een makkelijke manier je maag ondersteunen bij het verteren van vetten en eiwitten die je binnenkrijgt via een keto eetwijze.

• Zorg ervoor dat je gehydrateerd blijft, maar wel op de juiste momenten

Het ketogeen dieet heeft een vochtafdrijvend effect. Omdat je minder koolhydraten nuttigt zul je ook minder vocht vasthouden. Normaliter slaat je lichaam koolhydraten in je lichaam op als glycogeen, en deze glycogeenvoorraden binden veel water aan zich.  

Als je gedurende een langere periode koolhydraten schrapt uit je dieet zul je ook aanzienlijk minder glycogeen op voorraad meedragen. Het resultaat is dat vochtverlies.

Het is belangrijk om dit waterverlies op te vangen en je water drinken, MAAR…dit moet je wel op de juiste momenten doen.

Wanneer je wat drinkt tijdens het maaltijden dan verdun je de enzymen in spijsverteringskanaal, waarmee je dus het spijsverteringsproces van o.a. vetten verstoort. Zeker als je een kleinere maag hebt dan is het belangrijk om je hier bewust van te zijn!

Daarom is het belangrijk om niet vlak voor, tijdens en vlak na je maaltijden te drinken. Er moet op zijn minst 30 minuten speling zijn tussen je drankje en je maaltijd.

Wat zijn de mogelijke voordelen van een Keto Dieet na een maagverkleining?

Een maagverkleining is niet per definitie een garantie voor blijvend gewichtsverlies. Dit blijkt niet alleen uit anekdotes van personen die uit ervaring spreken, maar ook uit onderzoek.

Zo bleek uit een onderzoek onder 782 patiënten die een maagverkleining hebben ondergaan dat binnen 24 maanden het verloren gewicht bij ongeveer de helft van personen weer terug was gekeerd (1).

Een van de factoren die hieraan bijdraagt is dat mensen hun eetwijze niet genoeg veranderen nadat ze een maagverkleining hebben gehad. Nog steeds worden teveel suikers gegeten, waardoor de suikerspiegel als een achtbaan op en neer gaat.

Wanneer je koolhydraten eet (met name hoog-glycemische suikers) dan krijg je een sterke stijging van de bloedsuikerspiegel, die gepaard gaat met een sterke afgifte van insuline om ervoor te zorgen dat de suikers correct worden getransporteerd door het lichaam.

Door de sterking insulinestijging in het bloed daalt de bloedsuikerspiegel vervolgens ook sterk. Deze daling brengt een energiedip teweeg die ook wel bekend staat als de ‘sugar crash’.

Vervolgens geef je lichaam een signaal af dat het suikers nodig heeft om het de bloedsuikerspiegel weer op peil te brengen.

Dus zelfs na een maagverkleining kun je alsnog te maken hebben met trek en honger. Als je op basis van deze hongergevoelens de verkeerde voedingskeuzes maakt dan kan het dus zijn dat je gewoon weer aankomt in gewicht, zelfs met een kleinere maag. Dus ondanks dat je een kleinere maag hebt blijft het zeer belangrijk om heel bewust te zijn van wat je in je mond stopt. 

Je kunt dit probleem van de schommelende suikerspiegel en hongergevoelens  ‘tackelen’ door een keto eetwijze te hanteren waarmee je jezelf in ketose brengt.

Door jezelf in ketose te brengen kun je hongergevoelens reguleren. Wanneer je in ketose bent worde namelijk de aanmaak van het ‘hongerhormoon’ ghreline getemperd. Dit betekent dat je dus minder trek hebt.

Een ander hormoon, cholecystokinine (CCK), wordt onder invloed van ketose juist gestimuleerd. Dit hormoon vermindert hongergevoelens.

Cholecystokinine is een van de hormonale redenen van het bekende ‘Jojo-effect’ dat plaatsvindt bij veel diëten. Als je afvalt, komt er minder cholecystokinine vrij in je lichaam. Dit is de reden dat veel mensen meer gaan eten en weer aankomen na gewichtsverlies. Uit onderzoek blijkt dat het keto dieet dit proces kan tegengaan (2).

Het onderzoek toont namelijk aan dat je CCK-niveaus weer op peil zijn nadat je slechts één week in ketose bent. Een keto dieet kan dus helpen om eetbuien na het afvallen te voorkomen en je streefgewicht te behouden.

Naast deze specifieke voordelen die ketose kent met betrekking tot het voorkomen van gewichtstoename vanwege eetbuien zijn er ook nog andere (gezondheids)voordelen die direct gelinkt zijn aan ketose:

• Je cognitieve functioneren en mentale helderheid krijgen een boost (3)
• Verbeterde hersengezondheid
• Vermindering van pijn en ontstekingen (4) (5) (6) (7)
• Verhoogd energiepeil

Een ander bijkomend voordeel van het consumeren van meer vetten is dat je ook meer vet-oplosbare vitaminen binnenkrijgt zoals vitamine A, D, E en K.

Tot Slot

In dit artikel hebben we besproken hoe een keto dieet mogelijk kan zijn na een maagverkleining. Het standaard dieet dat wordt aanbevolen na een maagverkleining bevat weinig vetten en is rijk aan koolhydraten uit volkoren producten en tussendoortjes.

Het probleem is dat zulke voeding kan zorgen voor een schommelende suikerspiegel waarmee ook hongergevoelens en eetbuiten kunnen worden ingeleid.

Een keto eetwijze kan hongergevoelens juist in toom houden doordat het hormonen zoals ghreline en cholecystokinine reguleert. Zo kun je ervoor zorgen dat je niet met hongergevoelens door het leven gaat en is de verleiding tot eetbuien minder aanwezig.

Wel is het belangrijk om het ketogeen dieet geleidelijk aan te introduceren en te kijken in hoeverre je spijsverteringssysteem de vetconsumptie kan verwerken.

Daarnaast is het raadzaam om spijsverteringsenyzmen (digestive enzymes) te nemen en ook het nemen van ossengalextract kan ondersteuning bieden om vetten beter te verteren.

Naast de voordelen betreffende het reguleren van hongergevoelens en het voorkomen van gewichtstoename kent het keto dieet ook nog andere gezondheidsvoordelen.

Denk hierbij aan een verbeterd enerigeniveau en ook een beter functioneren van de hersenen vanwege het uitblijven van ‘suikerdipjes’.