Wat is glucose?

Om te kunnen bewegen en denken heeft je lichaam energie nodig. Deze energie komt uit voeding en dan voornamelijk uit glucose. Glucose is een suikervorm en één van de soorten koolhydraten. Het is in feite de brandstof voor je lichaam, net zoals een auto gebruik maakt van benzine. Je kunt glucose direct innemen in de vorm van dextrose (druivensuiker) maar het ontstaat ook in het lichaam bij de vertering van andere koolhydraten. Als je voeding met koolhydraten eet of drinkt, zoals rijst, pasta of brood dan worden deze verteerd en afgebroken tot glucose. In deze vorm komt het in het bloed terecht. De glucose wordt naar de spieren en organen vervoerd die de glucose opnemen en gebruiken voor energie.

Vertering van koolhydraten

Als je koolhydraten eet dan begint de vertering al in je mond. De enzymen in het speeksel helpen mee bij de vertering. Het gaat slechts om een klein deel van de koolhydraten dat in de mond verteerd wordt. Het grootste deel van de vertering van koolhydraten vindt in de maag plaats. Zo verloopt de vertering van koolhydraten:

1. De vertering van voeding begint al bij het kauwen in de mond
2. De voeding komt via de slokdarm in de maag terecht.
3. In de maag wordt de voeding verder verteerd.
4. Wat overblijft komt terecht in de dunne darm
5. De glucose wordt opgenomen in het bloed via de darmwand

Het proces waarbij glucose met behulp van enzymen in tien stappen wordt afgebroken tot pyrodruivenzuur heet glycolyse.

Bloedsuikergehalte

Het bloedsuikergehalte is gelijk aan de hoeveelheid glucose in het bloed. Het wordt ook wel het glucosegehalte genoemd of de bloedsuikerspiegel. Het lichaam probeert het glucosegehalte in het lichaam altijd op peil te houden; niet te veel en ook niet te weinig. In de praktijk betekent dit dat een waarde tussen de 4,0 en 8 millimol glucose per liter als ideaal wordt gezien, met uitschieters naar maximaal 10,0 millimol per liter. Er is sprake van diabetes mellitus als de waarde hoger is dan 11,0 millimol per liter. Er dan een behandeling nodig om het glucosegehalte te verlagen.

Diabetes mellitus wordt in de volksmond ook wel suikerziekte genoemd.

Het bloedsuikergehalte stijgt na het eten van koolhydraten. Hoe snel het bloedsuikergehalte stijgt is afhankelijk van het soort koolhydraten dat je gegeten hebt. Het bloedsuikergehalte blijft stijgen tot meer dan een uur na de maaltijd waarna het gehalte weer gaat dalen. Je kunt aan de hand van de glycemische index inschatten hoe snel het bloedsuikergehalte stijgt na het eten van koolhydraten.

Glucosegehalte meten

Het glucosegehalte in het bloed is meetbaar met behulp van een bloedtest. De vingerprik is een veelgebruikte test waarbij de bloedglucose in een druppel bloed wordt getest. Dit is slechts een momentopname maar levert binnen enkele seconden resultaat. Als aanvulling op de meting met de vingerprik wordt vaak ook bloed naar het laboratorium gestuurd.

Uitslag bloedsuikertest

Of er op een nuchtere maag of niet getest wordt heeft invloed op de resultaten. De bloedsuikerwaarden zijn lager als er niets gegeten of gedronken is in de 8 uur voorafgaand als de test. Dit zegt de uitslag van een test met nuchtere maag:

• Minder dan 6,1 mmol/l – geen diabetes
• Tussen 6,1 en 6,9 mmol/l – voorfase van diabetes
• Meer dan 6,9 mmol/l – diabetes

De test op een niet-nuchter moment heeft een hogere waarde. Deze test wordt anderhalf tot twee uur na een maaltijd uitgevoerd. Dit zegt de uitslag van een test op een niet-nuchter moment:

• Minder dan 7,8 mmol/l – geen diabetes
• Tussen 7,8 en 11 mmol/l – voorfase van diabetes
• Meer dan 11 mmol/l – diabetes

Bloedsuikermeter

Om de vingerprik test te kunnen uitvoeren heb je een bloedsuikermeter nodig. Deze is in iedere apotheek verkrijgbaar maar ook bij de bekende postorder webshops. De bloedsuikermeter is redelijk nauwkeurig maar het cijfer achter de komma kan iets afwijken van de daadwerkelijke waarde. Om de glucose in het bloed te meten met de bloedsuikermeter plaats je een strip met een druppel bloed in de meter. Je ziet vervolgens op het display de uitslag van de test.

Gratis verzending vanaf € 20,-

Info & Bestel

Hormonen

De twee hormonen die een rol spelen in het reguleren van het glucosegehalte zijn insuline en glucagon. Samen houden ze de hoeveelheid glucose in het bloed op peil. Te veel of te weinig glucose in het bloed is niet goed voor je lichaam en hierdoor kunnen complicaties optreden. Dat is niet wat je wilt en daarom is het belangrijk dat het glucosegehalte op peil gehouden wordt. Als het bloedsuikergehalte te hoog is dan zorgt insuline ervoor dat deze omlaag gaat. Dit doet insuline door de glucose naar de cellen te versturen. Hoe meer glucose in de cellen opgenomen wordt, hoe meer het glucosegehalte afneemt.

Glucagon doet het tegenovergestelde. Glucagon wordt aan het werk gezet als het bloedsuikergehalte beneden een minimum komt. Dit hormoon zorgt er dan voor dat het bloedsuikergehalte weer stijgt door opgeslagen glucose op te nemen in het bloed.

Insuline en diabetes

Insuline en diabetes zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Als er geen insuline in het lichaam wordt aangemaakt dan spreken we van diabetes mellitus type 1. Deze vorm van diabetes wordt behandeld met insulineinjecties of met een insulinepomp. Als er genoeg insuline aangemaakt wordt, maar de cellen niet goed op insuline reageren, dan spreken we van diabetes mellitus type 2.

Glycogeen

De glucose in je lichaam kan in beperkte mate opgeslagen worden. Dit gebeurt in de lever en spieren. Het heet dan geen glucose meer maar glycogeen. Deze voorraden komen van pas op momenten dat je snel veel energie nodig hebt, bijvoorbeeld tijdens het sporten.

Bekijk deze video over glucose voor een simpele uitleg van hoe het werkt.

Waar zit glucose in?

Glucose zit in de vorm van koolhydraten in veel voedingsmiddelen de we iedere dag eten. Aardappels, pizza, toetjes, zuivel en pizza bevatten bijvoorbeeld allemaal koolhydraten die in je lichaam omgezet worden tot glucose.

Een gram koolhydraten staat gelijk aan 4 kilocalorieën.

Glucose en het ketogeen dieet

Bij het ketogeen dieet eet je bijna geen koolhydraten, veel minder dan wat iedereen gewend is in het Westerse eetpatroon. Dit heeft als gevolg dat je lichaam het moet doen met veel minder glucose. Dat is het niet gewend en je lichaam mist de glucose uit de voeding. Als je dit enkele dagen volhoudt dan raakt je lichaam in ketose; de staat waarin je lichaam vetten voor energie gebruikt in plaats van glucose. Tegelijkertijd begint het lichaam met de productie van ketonen. Dit is een bijproduct als vetten verbrand worden voor energie. De ketonen worden door bepaalde organen gebruikt zodat het glycogeen behouden blijft voor de organen die erop bouwen. Dit geldt niet voor alle organen. Het hart heeft altijd de voorkeur voor vetten als brandstof, zelfs als er voldoende glucose voorhanden is. De hersenen geven aan de andere kant de voorkeur aan glucose.