Het Ketogeen Dieet & Kinderen

Als je het ketogeen dieet volgt dan schrap je verschillende koolhydraatrijke voedingsmiddelen uit je dagelijkse voeding. Denk hierbij aan fruit, zetmeelrijke groenten (zoals wortels, aardappelen, maïs), granen en natuurlijk ook de ‘usual suspects’ zoals koekjes, ijs, snoep, gebak enzovoorts.

Het kan voor jezelf al een behoorlijke uitdaging zijn om deze (verslavende) suikerhoudende en koolhydraatrijke producten links te laten liggen, maar als je een gezin hebt dan kan het nog een extra uitdaging vormen om iedereen aan tafel tevreden te houden.

In dit artikel zullen we gaan bespreken hoe je het ketogeen dieet kunt volgen terwijl je tegelijkertijd ook rekening moet houden met je gezin.

Kunnen kinderen ook het ketogeen dieet volgen?

Het ketogeen dieet vergaarde in de jaren ’20 van de vorige eeuw bekend als een dieet dat werd ingezet om de symptomen van epilepsie bij kinderen tegen te gaan. Tegenwoordig wordt het ketogeen dieet nog steeds voor deze doeleinden ingezet.

Dat het dieet voor deze doeleinden wordt toegepast bij kinderen wil niet zeggen dat dit zonder ongewenste bijwerkingen kan zijn. Kinderen bevinden zich namelijk in die fase van hun leven waarin zij vol in de groei zijn.

Een van de effecten van het ketogeen dieet is namelijk dat het de aanmaak van insulinegelijke groeifactor 1 (IGF-1) afremt (1). Dit hormoon speelt een belangrijke rol bij de groei van kinderen en tieners. IGF-1 stimuleert namelijk de aanmaak van weefsels en de groei van botten.

Voor volwassenen is de verminderde aanmaak van IGF-1 juist een mooie bijkomstigheid, omdat een lager niveau groeihormonen en IGF-1 de veroudering van lichaamscellen afremt (2).

Mensen die dus op zoek zijn naar een langer leven en zich bezighouden met ‘anti-aging strategieën’ hebben profijt van een lagere IGF-1 aanmaak. Voor kinderen is het juist belangrijk om groeihormonen te hebben.

Om niet het risico te lopen dat het groeiproces van kinderen wordt verstoord is het afgeraden om hen een “fulltime” of volledig ketogeen dieet te laten volgen.

Maar dit wil niet zeggen dat kinderen geen baat kunnen hebben bij een verhoogde consumptie van gezonde vetten. Zo is het bijvoorbeeld onomstotelijk bewezen dat omega-3-vetzuren een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van onder anderen:

• Het centrale zenuwstelsel, waarbij verschillende cognitieve functies worden verbeterd
• Betere ontwikkeling van het gezichtsvermogen
• Verbeterde cardiovasculaire gezondheid, waaronder een verbeterde bloeddruk
• Verbeterd immuunsysteem, waarbij de kans op mogelijke allergieën tijdens de kindertijd wordt

Vanuit de medische wereld wordt dan ook aangeraden om ruim voldoende omega 3-vetzuren te consumeren tijdens zwangerschap en tijdens het geven van borstvoeding. Ook wordt aangeraden om gedurende de jeugd van het kind ervoor te zorgen dat deze genoeg omega-3-vetzuren binnenkrijgt (3).

Maaltijden die ketogeen verantwoord zijn kunnen een uitstekende bron vormen van deze gezonde vetzuren. Vooral vette vis en zeevruchten zijn een goede bron van deze vetzuren.

Denk bijvoorbeeld aan:

• Makreel
• Zalm
• Sardines
• Ansjovis
• Haring

Maar ook plantaardige bronnen zoals:

• Chiazaad
• Lijnzaad
• Walnoten

Een verhoogde vetconsumptie kan dus positieve invloed hebben op de ontwikkeling van een kind, zeker wanneer deze vetten een deel van de dagelijks gegeten koolhydraten vervangen.

Met het oog op de benodigde aanmaak van groeihormonen zoals insuline en IGF-1 is het belangrijk voor een kind om koolhydraten te nuttigen, maar momenteel ligt de consumptie van koolhydraten en suikers bij kinderen te hoog.

Een instituut in Engeland genaamd ‘Public Health England’ luidde in 2016 de noodklok over de consumptie van suiker onder de Engelse jeugd. Deze organisatie stelde vast dat het gemiddelde kind in Engeland van vier tot tien jaar een hoeveelheid suiker per jaar consumeert die gelijk is aan 5.500 suikerklontjes! (4)

Dit is ruim 60 gram suiker per dag! Op jaarbasis is dit ongeveer 22 kilo, wat iets meer is dan de gemiddelde 20,7 kilo die een 5-jarige kind weegt. En hierbij zijn de suikers die van nature in vruchten zitten en in melk nog niet eens meegeteld.

Ook in de Verenigde Staten is overgewicht onder kinderen een groot probleem. De massale consumptie van suiker heeft ervoor gezorgd dat een derde van alle nieuwe diabetespatiënten onder kinderen diabetes type 2 heeft (6).

Voorheen kwam bijna alleen diabetes type 1 voor onder kinderen, dit is namelijk de erfelijke variant. Diabetes type 2 is de variant die voortkomt uit een stelselmatige overconsumptie van suikers. De suikerconsumptie heeft er dus voor gezorgd dat diabetes type 2 niet langer een typische ouderdomsziekte is, maar ook een kinderziekte!

Nu denk je misschien bij jezelf:

“Aah maar dat is in Engeland, het land van chocoladerepen, toffee en Engelse drop”

of

“Jaaa, maar in de Verenigde Staten drinkt iedereen liters cola en ontbijten ze elke dag met donuts en hebben ze fastfood als avondeten”

Tijd voor een wake up call: in Nederland is de situatie net zo ernstig!

Volgens Martijn Katan, hoogleraar Voedingsleer aan de Universiteit van Amsterdan wijzen Cijfers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu erop dat de totale consumptie van suikers bij vijf- en zesjarigen in Nederland uitkomt op zo’n 132 gram per dag! Dit is inclusief de suikers uit fruit en zuivel (7)

Dit komt dus neer op gemiddeld 33 suikerklontjes per dag! En dit is niet in Engeland of de Verenigde Staten, maar hier in ons eigen Nederland.

Het hedendaagse voedingspatroon van kinderen is dus overduidelijk te rijk aan koolhydraten. Een belangrijke factor hierin is dat de fabrikanten van koolhydraatrijke kindersnacks inspelen op de zoete trek van kinderen in door hun verpakkingen van hun koekjes, snoepjes en snacks te voorzien van aansprekende kleuren en afbeeldingen van kinderidolen zoals tekenfilmfiguren of bekende popsterren.

Vanuit de overheid is dit probleem ook onderkend en dit heeft geleid tot een verbod op het gebruik van reclame-uitingen met populaire kinderfiguren op suikerrijke koekjes en snoep (8).

De overheid kan echter alleen maar op afstand bijsturen met wetgeving en ingrepen het verbod op bepaalde reclame-uitingen en reclameboodschappen. Uiteindelijk zul je zelf ook actie moeten ondernemen om het dieet van je kind gezonder, en dus minder suikerhoudend te maken. En dit kan dus door suikers in het dieet van je kind te vervangen door gezonde vetten. Een soort parttime ketogeen dieet dus!

Parttime keto voor kinderen

Het parttime keto voor kinderen betekent dat ze mee eten met de gerechten die je klaarmaakt voor jezelf gedurende de dag, waarbij je voor de kinderen eventueel aanvullende koolhydraten bereidt.

Als je bijvoorbeeld zelf salade met gegrilde kip en avocado neemt, dan kunnen je kinderen dit mee eten, aangevuld met laag-glycemische koolhydraten uit wortels, (zoete) aardappels.

Natuurlijk kun je kinderen ook vrijer laten in hun eigen voedingskeuze maar bijvoorbeeld wel als regel stellen dat ’s avonds aan tafel wordt gegeten wat jij op dat moment kookt. Bij de andere maaltijden op de dag kunnen dan alsnog koolhydraten worden gegeten.

Door in ieder geval bij het avondeten de consumptie van suikers te beperken kun je al een hele stoot aan suikers bij je kinderen voorkomen.

Daarnaast kun je ook het aanbod van suikers binnenshuis beperken door frisdranken en fruitsappen uit te bannen. De eerder genoemde gezondheidsinstantie uit Engeland, PHE, geeft aan dat frisdranken goed zijn voor 24 procent van de suikerconsumptie van kinderen en vruchtensappen – al dan niet met toegevoegde suikers – voor nog eens 12 procent (9).

Een goede reden om deze dranken te verbannen uit de koelkast dus!

Fruitsappen zijn dus uit den boze, maar hoe zit het dan met stukken fruit?

Kinderen en Fruit

“Fruit is gezond” is een overtuiging die is vastgeroest menigeens idee over wat gezonde voeding is. En het valt niet te ontkennen dat veel fruitsoorten rijk zijn aan antioxidanten en vitaminen.

Alhoewel de profielen van micronutriënten zoals vitaminen en antioxidanten in verschillende soorten fruit interessant kunnen zijn voor je gezondheid, is er een ander aspect van fruit dat vrijwel alle fruitproducten diskwalificeert voor het ketogeen dieet, namelijk: fruitsuikers.

Fruitsuikers, ook bekend als fructose, zijn de suikers die van nature voorkomen in fruit. En, zoals je intussen misschien wel weet, zijn suikers niet bepaald keto-proof. Suikers voorkomen namelijk dat je in ketose raakt en blijft.

Het gezonde imago van fruit is ook de reden dat de bekende fruitsapjes met een rietje worden meegegeven aan kinderen naar school. Maar waar fruitsappen net zo slecht zijn als frisdrank, bevatten stukken fruit tenminste nog vezels.

Waar je als volwassene tijdens een ketogeen dieet de staat van ketose nastreeft, is dit bij een kind niet het geval. Een kind kan het zich dus veroorloven om af en toe fruit te eten. Wil je weten welke fruitsoorten de beste optie zijn? Raadpleeg de onderstaande tabel.

Wil je je kinderen dus van extra koolhydraten voorzien, terwijl je zelf koolhydraatarm blijft eten? Dan kun je er ’s morgens bijvoorbeeld voor kiezen om een Keto Smoothie te maken en voor je kinderen wat extra rood fruit toe te voegen in de blender.

Vergeleken met andere fruitsoorten is rood fruit relatief koolhydraatarm en je kunt ze met mate consumeren terwijl je in ketose blijft. Onder deze fruitsoorten vallen frambozen, blauwe bessen, rode bessen, aardbeien, bramen en zwarte bessen.

Rood fruit is rijk aan antioxidanten, vitaminen en mineralen. Ze hebben zich bewezen als natuurlijke ontstekingsremmers (10) (11) (12) (13).

Onderzoek heeft daarnaast aangetoond dat bessen de insulinegevoeligheid en dat ze de bloedsuikerspiegel reguleren (14) (15) (16) (17).

Wil je meer weten over de gezondheidsvoordelen van rood fruit zoals bramen, frambozen en bessen? Lees dan ons artikel over de 11 Reden om Bessen en Rood Fruit te Eten.

Tot slot

Het vervangen van koolhydraten door gezonde vetten kan dus ook voor je kinderen een positieve impact hebben op hun gezondheid.

Uiteindelijk draait het er ook om dat je een balans weten te vinden tussen wat gezond is voor je kinderen zonder dat je daarbij als een soort voedingsdictator huishoudt. Een te strak voedingsregime kan averechts werken waardoor kinderen buitenshuis wellicht compleet overboord gaan met snoep en frisdrank.

Hoe strenger je iets verbiedt, hoe interessanter het voor kinderen wordt om zich erop te storten!

Door in ieder geval frisdrank en fruitsappen uit te bannen kun je al een hoop onnodige suikers uit het dieet van je kinderen schrappen. Daarnaast kun je ze ook ketogene maaltijden met je mee laten eten en eventueel aanvullen met gezondere koolhydraten uit bijvoorbeeld (zoete) aardappel, wortels, pastinaak en bepaalde fruitsoorten.

Kinderen onderwerpen aan een strikt ketogeen voedingsregime gaat niet werken vanuit een gezondheidsperspectief omdat kinderen koolhydraten nodig hebben om op optimale wijze groeihormonen aan te kunnen maken.

Toch kun je kinderen mee natuurlijk mee laten genieten van ketogene recepten die ze naar alle waarschijnlijkheid ook superlekker zullen vinden! Voor culinaire inspiratie kun je een kijkje nemen op onze receptenschatkamer.

Hier vind je onder anderen een heerlijke Thaise Kokossoep met Courette Noodles en Broccoli-Kaas Soep.